Słownik Hasła na literę - O

Zasady nabywania prawa do emerytury uregulowane zostały przede wszystkim w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 z późn. zm.). Ustawa ta podzieliła ubezpieczonych na trzy grupy wiekowe:

• osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r.,
• osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r.,
• osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Przynależność do określonej grupy wiekowej skutkuje tym, że różne są zarówno warunki, na których można nabyć prawo do emerytury, jak i zasady ustalania jej wysokości.
Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r. nabywają prawo do emerytury, a także obliczenia jej wysokości na dotychczasowych zasadach. Dotyczy to również osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., które do dnia 31 grudnia 2008 r. spełniły warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury.
Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. – co do zasady – nabywają prawo do emerytury na tzw. nowych zasadach, które przewidują również nowy sposób ustalania jej wysokości. 
Określone grupy zawodowe mają również możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów innych ustaw, np. nauczyciele na podstawie Karty Nauczyciela. Dotyczy to przede wszystkim osób urodzonych przed 1949 r., a w niektórych przypadkach – również urodzonych w latach 1949-1968.
Emerytura przyznawana jest – co do zasady – na wniosek osoby zainteresowanej. Wyjątek dotyczy osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy, urodzonych zarówno przed 1949 r., jak i po 1948 r., którym w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego emeryturę przyznaje się z urzędu.