Kanada

1 października 2009 r. weszła w życie Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą z dnia 2 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 133, poz. 1095). Z tą samą datą weszło w życie Porozumienie Administracyjne z 2 kwietnia 2008 r. w sprawie stosowania Umowy (Dz. U. z 2009 r. Nr 133, poz. 1097).

Zgodnie z zasadą zawartą w art. 6(a) Umowy, ,,z zastrzeżeniem artykułów od 7 do 9, pracownik wykonujący pracę na terytorium Strony podlega, w odniesieniu do tej pracy, wyłącznie ustawodawstwu tej Strony.”

Przepis art. 6(a) Umowy zawiera zasadę ogólną dotyczącą pracowników. Zgodnie z tą zasadą pracownik podlega ustawodawstwu tej Strony, na terytorium której pracuje.

Od powyższej zasady Umowa przewiduje odstępstwo dotyczące pracowników delegowanych do pracy na terytorium drugiej Strony. Zgodnie z art. 7 Umowy ,,pracownik, który podlega ustawodawstwu Strony i który wykonuje pracę na terytorium drugiej Strony dla tego samego lub powiązanego pracodawcy podlega, w odniesieniu do tej pracy, wyłącznie ustawodawstwu pierwszej Strony, jak gdyby praca ta była wykonywana na jej terytorium. Ten okres delegowania nie może trwać dłużej niż 60 miesięcy bez zgody władz właściwych obu Stron.”

W związku z powyższym, pracownik wysłany z Polski przez swego pracodawcę do pracy na terytorium Kanady, podlega wyłącznie polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego. Polskie ustawodawstwo na podstawie art. 7 Umowy może zostać utrzymane przez okres nie przekraczający 60 miesięcy.

Zgodnie z art. 6(b) Umowy ,,osoba pracująca na własny rachunek, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Strony i która pracuje na własny rachunek na terytorium drugiej Strony lub terytoriach obu Stron podlega, w odniesieniu do tej pracy, wyłącznie ustawodawstwu pierwszej Strony.”

Powyższe oznacza, że osoba prowadząca działalność w Polsce, która przenosi czasowo tę działalność na terytorium Kanady, nadal podlega wyłącznie polskiemu ustawodawstwu, jeżeli zamieszkuje w Polsce. W przypadku, gdy mieszkająca w Polsce osoba prowadzi działalność w Polsce i w Kanadzie, to również podlega wyłącznie ustawodawstwu polskiemu.

Umowa zawiera również przepisy wskazujące właściwe ustawodawstwo ubezpieczeniowe wobec osób zatrudnionych w administracji państwowej.

Przepis art. 8 ust. 3 Umowy stanowi, że ,,osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium Strony i tam zatrudniona w administracji państwowej na rzecz drugiej Strony, podlega, w odniesieniu do tego zatrudnienia, wyłącznie ustawodawstwu pierwszej Strony.”

Wyjątki od powyższej zasady ustanowione są w art. 8 ust. 1 i 2 Umowy.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ,,osoba zatrudniona w administracji państwowej Strony i delegowana do pracy na terytorium drugiej Strony podlega w odniesieniu do tego zatrudnienia, wyłącznie ustawodawstwu pierwszej Strony.” Oznacza to, że osoba zatrudniona w administracji państwowej Strony polskiej i delegowana do pracy na terytorium Kanady, podlega wyłącznie polskiemu ustawodawstwu.

Umowa nie narusza postanowień Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z dnia 18 kwietnia 1961 r. oraz konwencji Wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z dnia 24 kwietnia 1963 r., dotyczących zabezpieczenia społecznego (art. 8 ust. 1 Umowy).

Przepis art. 9 Umowy dopuszcza możliwość uzgodnienia przez właściwe władze Stron lub przez instytucje przez nie wyznaczone wyjątku od przepisów art. 6 – 8, w odniesieniu do jakiejkolwiek osoby lub kategorii osób.
W Polsce do stosowania art. 9 Umowy został wyznaczony Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Centrala w Warszawie.

Zakres podmiotowy Umowy obejmuje osoby, które podlegają lub podlegały ustawodawstwu jednej lub każdej ze Stron oraz do innych osób, których prawa pochodzą od takiej osoby (art. 3 Umowy). W związku z tym, Umowa ma zastosowanie do osób posiadających obywatelstwo polskie lub kanadyjskie, jak również do osób nie posiadających obywatelstwa żadnego z tych państw, pod warunkiem, że podlegają lub podlegały ustawodawstwu polskiemu lub kanadyjskiemu.

Umowa nie ma zastosowania do prowincji Quebec.

Dokumentem potwierdzającym zastosowanie wobec danej osoby polskiego ustawodawstwa na podstawie Umowy, jest poświadczony formularz PL-CAN 01 - ,,Zaświadczenie dotyczące właściwego ustawodawstwa.” Formularz jest poświadczany przez terenowe jednostki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na wniosek pracodawcy lub osoby pracującej na własny rachunek.