Mołdawia

Z dniem 1 grudnia 2014 r. weszła w życie Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym z dnia 9 września 2013 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 1460). Razem z Umową zaczęło obowiązywać również Porozumienie Administracyjne z dnia 9 września 2013 r. w sprawie stosowania Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 2014 r., poz. 1462).

Osoba zatrudniona na terytorium jednej z Umawiających się Stron podlega, w odniesieniu do tego zatrudnienia, ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium drugiej Umawiającej się Strony lub jeżeli główna siedziba lub zarejestrowana siedziba jej pracodawcy mieści się na terytorium tej drugiej Umawiającej się Strony (art. 7 ust. 1 Umowy).

Osoba pracująca na własny rachunek prowadząca działalność na terytorium jednej z Umawiających się Stron podlega, w odniesieniu do tej działalności, ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, nawet jeżeli jej miejsce zamieszkania znajduje się na terytorium drugiej Umawiającej się Strony (art. 7 ust. 2 Umowy).

Pracownik służby cywilnej i osoba z nim zrównana podlega ustawodawstwu Umawiającej się Strony, której administracja ich zatrudnia (art. 7 ust. 3 Umowy).

Od powyższych zasad ogólnych Umowa przewiduje szereg odstępstw.

Jeżeli osoba zatrudniona u pracodawcy, którego siedziba znajduje się na terytorium jednej Umawiającej się Strony, zostanie delegowana na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, w celu wykonywania pracy na rachunek tego pracodawcy, podlega ona ustawodawstwu pierwszej Umawiającej się Strony, pod warunkiem, że przewidywany okres wykonywania pracy nie przekracza 24 miesięcy (art. 8 ust. 1 Umowy). Oznacza to, że pracownik delegowany z Polski przez swego pracodawcę do pracy na terytorium Republiki Mołdawii, podlega wyłącznie polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego przez okres maksymalnie 24 miesięcy.

Jeżeli osoba zwykle pracująca na własny rachunek na terytorium jednej z Umawiających się Stron, czasowo przenosi tę pracę na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, nadal podlega ustawodawstwu pierwszej Umawiającej się Strony, pod warunkiem, że przewidywany okres pracy nie przekracza 24 miesięcy (art. 8 ust. 2 Umowy). Powyższy zapis oznacza, że osoba prowadząca w Polsce działalność na własny rachunek, która przeniosła czasowo tę działalność na terytorium Republiki Mołdawii, nadal podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego przez okres maksymalnie 24 miesięcy.

Jeżeli okres pracy przedłuży się ponad 24 miesiące, na wspólny wniosek pracodawcy i pracownika lub osoby pracującej na własny rachunek, ustawodawstwo pierwszej Umawiającej się Strony jest nadal stosowane przez kolejny okres nie przekraczający 36 miesięcy, pod warunkiem, że władza właściwa drugiej Umawiającej się Strony, lub instytucja upoważniona przez tę władzę, udzieli na to zgodę. Wniosek o udzielenie tej zgody musi zostać zgłoszony przed wygaśnięciem pierwszego 24-miesięcznego okresu (art. 8 ust. 3 Umowy).

Osoba zatrudniona przez  przedsiębiorstwo transportu międzynarodowego z siedzibą na terytorium jednej z Umawiających się Stron, które na własny lub cudzy rachunek wykonuje międzynarodowe przewozy osób i towarów koleją, drogą lądową, powietrzną lub przez wody śródlądowe, podlega  ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, z następującymi ograniczeniami:

1. osoba zatrudniona w oddziale lub stałym przedstawicielstwie przedsiębiorstwa transportu międzynarodowego podlega ustawodawstwu Umawiającej się Strony, na terytorium której znajduje się oddział lub stałe przedstawicielstwo, jeżeli nie jest to pracownik delegowany,
2. osoba, która jest zatrudniona głównie na terytorium Umawiającej się Strony gdzie ma miejsce zamieszkania, podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, nawet jeżeli przedsiębiorstwo transportu międzynarodowego ją zatrudniające nie ma zarejestrowanej siedziby, oddziału lub stałego przedstawicielstwa na jej terytorium (art. 9 Umowy).

Osoba zatrudniona na statku pływającym pod banderą jednej z Umawiających się Stron,  podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony (art. 10 Umowy). Oznacza to, że mołdawska załoga statku morskiego pływającego pod polską banderą podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie zabezpieczenia społecznego. Analogicznie, polski członek załogi statku morskiego pływającego pod banderą mołdawską podlega mołdawskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Członkowie personelu misji dyplomatycznych oraz urzędów konsularnych podlegają postanowieniom Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z dnia 18 kwietnia 1961 roku oraz Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z dnia 24 kwietnia 1963 roku (art. 11 Umowy).

Władze właściwe obu Umawiających się Stron lub wyznaczone przez nie instytucje, na wspólny wniosek pracownika i pracodawcy lub osoby pracującej na własny rachunek, mogą wyrazić zgodę na wyjątki od postanowień artykułów 7-10, w najlepszym interesie osoby lub kategorii osób (art. 12 Umowy).

Istnieją przypadki, nieuregulowane Umową, w których zastosowanie będzie miało ustawodawstwo obu państw. Dotyczy to następujących sytuacji zbiegowych:

• praca najemna wykonywana w obu państwach,
• działalność na własny rachunek wykonywana w obu państwach,
• praca najemna wykonywana w jednym państwie, a działalność na własny rachunek w drugim.

Jeżeli ustawodawstwo jednej z Umawiających się Stron jest stosowane zgodnie z postanowieniami części II Umowy, instytucja właściwa tej Umawiającej się Strony, określona w ustępie 2, na wniosek pracodawcy lub osoby pracującej na własny rachunek, wydaje zaświadczenie potwierdzające, że pracownik lub osoba pracująca na własny rachunek podlega temu ustawodawstwu, ze wskazaniem okresu ważności takiego zaświadczenia. Zaświadczenie to jest dowodem, że pracownik lub osoba pracująca na własny rachunek jest wyłączona spod ustawodawstwa drugiej Umawiającej się Strony dotyczącego obowiązkowego ubezpieczenia.

Potwierdzeniem stosowania polskiego ustawodawstwa jest formularz PL-MD 1 - ,,Zaświadczenie o podleganiu ubezpieczeniu".

Formularze PL-MD 1 poświadczają  terenowe jednostki organizacyjne ZUS. Potwierdzenie formularza jest dokonywane na wniosek pracodawcy lub osoby pracującej na własny rachunek.

Formularz PL-MD 1 dla pracownika delegowanego do wykonywania pracy w Mołdawii lub dla osoby prowadzącej działalność na własny rachunek, która czasowo przenosi tę działalność na terytorium Mołdawii może być poświadczony na okres nieprzekraczający 24 miesięcy.

Jeżeli okres delegowania pracownika lub okres pracy osoby pracującej na własny rachunek przedłuża się ponad 24 miesiące, odpowiednio pracodawca lub osoba pracująca na własny rachunek  przekazują do instytucji łącznikowej wniosek o zgodę na dalsze stosowanie polskiego ustawodawstwa, przed końcem początkowego okresu delegowania (art. 4 ust. 4 Porozumienia).

Wniosek o zgodę na dalsze stosowanie polskiego ustawodawstwa przez kolejny okres nie przekraczający 36 miesięcy do Centrali ZUS – Departamentu Ubezpieczeń i Składek.

W przypadkach, o których mowa w art. 8 ust. 3 i art. 12 Umowy, terenowa jednostka organizacyjna Zakładu potwierdza formularz PL-MD 1, pod warunkiem, że instytucja mołdawska wyrazi zgodę na zastosowanie w danym przypadku polskiego ustawodawstwa.

Należy zwrócić uwagę, aby w punkcie 3.3 formularza PL-MD 1 podać kod podatkowy IDNO przedsiębiorstwa w Mołdawii, do którego pracownik został oddelegowany. W wyjątkowych przypadkach (np. gdy numer ten nie jest znany przedsiębiorstwu delegującemu) możliwe jest odstąpienie od podania w formularzu PL-MD 1 tego kodu.