Przychody uwzględniane przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytur i rent

Starasz się o emeryturę lub rentę? Dowiedz się, jakie przychody uwzględnimy obliczając podstawę wymiaru Twojego świadczenia. 

Jakie przychody uwzględniamy do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń przyjmujemy te składniki Twojego wynagrodzenia, które podlegały składce na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe. 

Ważne! Niezależnie od roku, w którym wypłacono zarobki uwzględniane przy ustalaniu podstawy wymiaru - doliczymy się je do roku, za który przysługują.

Przykład
W styczniu 2010 r. Pan Zenon otrzymał nagrodę z Zakładowego Funduszu Nagród za 2009 r.  Przy ustalaniu Panu Zenonowi podstawy wymiaru emerytury nagrodę tę doliczymy do zarobków za 2009 r., mimo że została ona wypłacona Panu Zenonowi w 2010 r. i w 2010 r. opłacono od niej składkę na ubezpieczenie emerytalne. 

Ważne! Jeżeli nie jesteśmy w stanie ustalić, jakiego okresu dana wypłata dotyczy, to taką wypłatę doliczamy do miesiąca, w którym została ona wypłacona. 

Jakie są zasady uwzględniania przychodu przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytur i rent

Ustalając obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe  stosujemy przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru.

Do 1990 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne stanowiły składniki wynagrodzenia, które zaliczane były do osobowego funduszu płac. 

Do końca 1998 r. składki na ubezpieczenie społeczne były odprowadzane od  Funduszu Wynagrodzeń, który podlegał oskładkowaniu, a nie od wynagrodzeń indywidualnych.  

Od 1 stycznia 1999 r. składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe są odprowadzane na indywidualne konta ubezpieczonych. 

Jakie inne przychody uwzględnimy przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń

Do zarobków uwzględnianych przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury i renty przyjmiemy również:

• wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy przysługujące na podstawie art. 92 Kodeksu Pracy lub na podstawie ustaw szczególnych (np. ustawy Karta Nauczyciela), wypłacone pod 28 lutego 1995 r.;
• zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, świadczenia rehabilitacyjne, zasiłki wyrównawcze, świadczenia wyrównawcze lub dodatki wyrównawcze wypłacone za okres ubezpieczenia;

Ważne! Do podstawy wymiaru emerytury lub renty nie wliczamy kwoty zasiłków chorobowych, świadczeń rehabilitacyjnych i zasiłków macierzyńskich, które były wypłacone za okres już po ustaniu Twojego ubezpieczenia.

• rekompensatę pieniężną – za okres od 1 lipca 1991 r. do 28 czerwca 1992 r. 
  • dotyczy:
    • pracowników państwowych jednostek sfery budżetowej, 
    • żołnierzy, 
    • funkcjonariuszy Policji, 
    • funkcjonariuszy Służby Więziennej, 
    • funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, 
    • funkcjonariuszy Straży Granicznej, 
    • funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, 
    • osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe,  
    • sędziów, 
    • prokuratorów;
  • doliczymy tę rekompensatę, pod warunkiem że wskażesz zarobki z lat 1991–1992 do wyliczenia podstawy wymiaru świadczeń,
  • za każdy miesiąc, który przepracowałeś w pełnym wymiarze czasu pracy, przyjmujemy:
    • w okresie od 2 lipca 1991 r. do 31 grudnia 1992 r. – kwotę 46 zł,
    • w okresie od 1 stycznia 1992 do 28 czerwca 1992 – kwotę 58 zł.

Należności te zaokrąglamy do pełnego złotego i mnożymy przez 10000, gdyż dotyczą okresu przed denominacją.

• inne zasiłki i stypendia – do podstawy wymiaru emerytur i rent wliczamy również kwoty: 
  • zasiłków dla bezrobotnych, 
  • zasiłków szkoleniowych, 
  • stypendiów 

wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy. 

• rekompensatę cenową – do podstawy wymiaru doliczamy także rekompensatę z tytułu podwyżki cen za artykuły żywnościowe, opał i energię, która była wypłacana od 1 września 1981 r. do 30 czerwca 1987 r. Nie ma znaczenia, czy rekompensata była objęta składką na ubezpieczenie społeczne czy nie była.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U z 1989 Nr 11, poz. 63, z późn. zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U z 1997 r. Nr 20, poz. 107)

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz.1230, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (Dz.U z 2008 r. Nr 171, poz. 1056)