Czym jest kapitał początkowy i jak go ustalamy

Co to jest kapitał początkowy

Kapitał początkowy to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 r. Wcześniej nie byliśmy zobowiązani, by prowadzić indywidualne konta ubezpieczonych, więc nie możemy sprawdzić, ile pieniędzy faktycznie za Ciebie wpłacono. Dlatego jeśli urodziłeś się po 1948 r., obliczamy Twój wkład do systemu emerytalnego na podstawie Twojego stażu pracy i Twoich zarobków w tamtym okresie. To istotne, ponieważ wysokość kapitału początkowego ma wpływ na wysokość Twojej emerytury. 

Jeżeli jeszcze nie złożyłeś wniosku o naliczenie kapitału początkowego, zrób to jak najszybciej. Wiele zakładów pracy, które funkcjonowały do końca 1998 r., może już nie istnieć i możesz mieć trudności ze znalezieniem dokumentów niezbędnych do ustalenia kapitału początkowego (szczególnie potwierdzających zarobki).

Jeżeli złożyłeś wniosek o emeryturę, nie musisz dodatkowo składać wniosku w sprawie kapitału początkowego. Obliczymy kapitał z urzędu.

Komu ustalamy kapitał początkowy

Kapitał początkowy ustalimy Ci: 

1. jeżeli urodziłeś się po 1948 r. i byłeś zatrudniony lub sam opłacałeś składki na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r.;
2. jeżeli urodziłeś się przed 1949 r. i spełniasz łącznie cztery poniższe warunki:

• osiągnąłeś powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 r.,
• złożyłeś po raz pierwszy wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego po 31 grudnia 2008 r. i wystąpiłeś o obliczenie emerytury według nowych, zreformowanych zasad,
• masz staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 20 lat (kobieta) lub co najmniej 25 lat (mężczyzna); przy wyliczaniu kapitału okresy nieskładkowe możemy wziąć pod uwagę tylko w wymiarze, który nie przekracza 1/3 okresów składkowych),
• po tym, jak osiągnąłeś powszechny wiek emerytalny, kontynuowałeś pracę i miałeś opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. 

Jakie dokumenty powinieneś złożyć

Abyśmy mogli wyliczyć Twój kapitał początkowy, powinieneś złożyć następujące rodzaje dokumentów:

1. Wypełnione druki:

• Wniosek w sprawie kapitału początkowego (druk EKP),
• Informację o okresach składkowych i nieskładkowych (druk ERP-6),
• Informację dotyczącą przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej (druk E 207 PL) – tylko jeśli mieszkałeś lub byłeś ubezpieczony w państwach członkowskich Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub w państwach, z którymi Polska zawarła umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym.

1. Dokumenty, które potwierdzają Twój staż ubezpieczeniowy sprzed 1 stycznia 1999 r., np.:

• świadectwa pracy,
• zaświadczenia pracodawców lub legitymacje ubezpieczeniowe (gdy jest w nich wpis o okresach zatrudnienia),
• umowy o pracę, 
• legitymacje służbowe,
• pisma kierowane do Ciebie przez pracodawcę (np. o powołaniu, mianowaniu, zmianie angażu, udzieleniu urlopu, zwolnieniu),
• uwierzytelnione kopie dokumentów lub ich odpisy wydane przez archiwum lub jednostkę, która przechowuje dokumentację zlikwidowanych zakładów pracy (więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule „Gdzie znaleźć dokumentację ze zlikwidowanych zakładów pracy”);
• zeznania świadków, najlepiej byłych współpracowników, na druku ZUS ERP-8 i Twoje oświadczenie w sprawie braku dokumentów – druk: ZU S ERP-9 (jeśli nie masz innych dokumentów potwierdzających dany okres zatrudnienia,
• zaświadczenie, że byłeś zarejestrowany w Urzędzie Pracy lub pobierałeś zasiłki dla bezrobotnych (jeśli byłeś w takiej sytuacji),
• zaświadczenie z Ośrodka Pomocy Społecznej (jeśli pobierałeś stałe zasiłki z opieki społecznej, od których miałeś opłacane składki na ubezpieczenie społeczne),
• książeczkę wojskową (jeśli chcesz potwierdzić zasadniczą służbę wojskową, zastępcze formy tej służby, nadterminową zasadniczą służbę wojskową lub odbywanie ćwiczeń wojskowych),
• zaświadczenie z instytucji, w której pełniłeś służbę zawodową (jeśli ją pełniłeś),
• odpis aktu urodzenia dziecka (jeżeli z powodu opieki nad  nim nie wykonywałeś pracy),
• zaświadczenie z uczelni lub dyplom, w którym jest informacja o ukończeniu studiów oraz programowym czasie trwania nauki. 

Ważne! W kapitale początkowym nie uwzględniamy okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie.  

1. Dokumenty, które potwierdzą wysokość Twojego wynagrodzenia przed 1 stycznia 1999 r.: 

• zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wydane przez pracodawcę, który opłacał za Ciebie składki na ubezpieczenie społeczne (druk Rp-7), lub następcę pracodawcy albo legitymację ubezpieczeniową z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, 
• dowody zastępcze (np. kserokopie dokumentów wydane przez archiwa lub inne jednostki, które przechowują dokumenty zlikwidowanych zakładów pracy).

Ważne! Jeżeli nie złożysz dokumentów, które potwierdzą wysokość Twojego wynagrodzenia, to za ten okres przyjmiemy wynagrodzenie minimalne – proporcjonalnie do okresu i wymiaru czasu pracy.

Gdzie powinieneś złożyć dokumenty

Wniosek o ustalenie kapitału początkowego wraz z pozostałymi koniecznymi dokumentami możesz złożyć w każdej naszej placówce. Rozpatrzy go ta jednostka, która jest właściwa ze względu na Twoje stałe miejsce zameldowania. 

Ważne! Złóż oryginały dokumentów. Zwrócimy Ci je z decyzją o ustaleniu kapitału początkowego (poza dokumentami potwierdzającymi Twoje wynagrodzenie). Jeśli chcesz dostarczyć nam kopie, musi je poświadczyć notariusz. 

Kiedy możesz złożyć wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego

Możesz złożyć wniosek o ponowne obliczenie kapitału początkowego (nawet jeśli przyznaliśmy Ci emeryturę) w jednej z dwóch sytuacji:

• gdy masz dokumenty potwierdzające Twój staż lub zarobki, których dotychczas u nas nie złożyłeś,
• gdy zmienią się przepisy o sposobie obliczania wcześniej ustalonego kapitału początkowego.

Więcej na temat przeliczenia kapitału początkowego znajdziesz w artykule „Czy możemy przeliczyć ustalony kapitał początkowy” na naszej stronie internetowej.

Kiedy obliczamy kapitał początkowy żołnierzom i funkcjonariuszom

Obliczymy Ci kapitał początkowy, jeśli jesteś zwolnionym ze służby żołnierzem lub funkcjonariuszem jednej z wymienionych niżej instytucji i spełniasz wszystkie następujące warunki:

• urodziłeś się po 1948 r., 
• pozostawałeś w służbie przed 1 stycznia 1999 r., 
• nie masz ustalonego prawa do emerytury z tytułu służby albo utraciłeś to prawo.

Instytucje, których byłym funkcjonariuszom obliczamy kapitał początkowy, to:

• Policja, 
• Urząd Ochrony Państwa,
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
• Agencja Wywiadu,
• Służba Kontrwywiadu Wojskowego,
• Służba Wywiadu Wojskowego,
• Centralne Biuro Antykorupcyjne,
• Straż Graniczna, 
• Biuro Ochrony Rządu,
• Służba Ochrony Państwa
• Państwowa Straż Pożarna,
• Służba Więzienna.