To proste: 25 razy 25 na arytmometrze
29 listopada 2024
„Historia maszyn liczących w ZUS: od arytmometra do AI” to tytuł kolejnego z podcastów video z cyklu „ZUS na głos”. Matematyk i historyk informatyki, a także kolekcjoner dawnych maszyn do liczenia, profesor Maciej M. Sysło opowiada w nim między innymi o tym, jak się dawniej liczyło i zapisywało dane.
Informatyzacja ZUS na wielką skalę zaczęła się w 1997 roku, wraz z przystąpieniem do budowy Kompleksowego Systemu Informatycznego. To właśnie wtedy zaczął powstawać jeden z największych systemów informatycznych w Europie, obsługujący ogromną bazę danych ok. 25 milionów ubezpieczonych w ZUS, przedsiębiorców, świadczeniobiorców.
Mechaniczne maszyny liczące, czyli poprzedniczki komputerów były jednak w ZUS obecne od samego jego powstania, od 1934 roku. Profesor Maciej M. Sysło, emerytowany naukowiec z Uniwersytetu Wrocławskiego zna się na nich jak mało kto w Polsce. Nie dość, że studiował ich historię, to jeszcze stał się ich kolekcjonerem. W garażu prywatnego domu w stolicy Dolnego Śląska ma pokaźną kolekcję arytmometrów, czyli mechanicznych kalkulatorów, maszyn do pisania, pierwszych elektronicznych kalkulatorów. I w tym właśnie garażu, pośród unikatowych na skalę krajową eksponatów toczy się rozmowa o historii wykorzystania maszyn liczących w polskiej administracji, w tym w ZUS. Rozmowa jest okraszona pokazem sztuki liczenia na zabytkowym arytmometrze, a nie była to sztuka łatwa do opanowania.
Niedługo po II wojnie światowej rozpoczęła się era elektronicznych maszyn liczących, czyli komputerów. ZUS w tej historii ma swój udział, korzystał bowiem z owoców polskiej myśli teleinformatycznej: komputerów serii Odra. O Odrach, produkowanych we Wrocławiu, profesor Maciej M Sysło także opowiada bardzo ciekawie.
Wreszcie w czasach już nam zupełnie bliskich, na początku lat 80 ubiegłego wieku w ZUS pojawiły się pierwsze komputery osobiste, klasy PC. A później, w połowie kolejnej dekady, rozpoczęła się globalna rewolucja technologiczna, związana z siecią internetową. W ZUS przyniosło to debiut strony zus.pl, uruchomienie Platformy Usług Elektronicznych ZUS, aplikację mZUS, nową PUE, czyli eZUS.
Czy dziś stoimy na progu kolejnej rewolucji informatycznej, związanej ze sztuczną inteligencją, już dziś stosowaną w Zakładzie? Profesor Maciej M. Sysło ma na ten temat swoje zdanie, warto go wysłuchać.
